Zabytkowa leśniczówka w lesie Kabackim
Drewniana, zabytkowa leśniczówka przy ul. Rydzowej 1 w Warszawie znajduje się w Lesie Kabackim. Niegdyś tereny te należały do Dóbr Wilanowskich, które w XVII i XVIII wieku były własnością rodu Sobieskich, a następnie Potockich oraz Branickich. Obecnie nadzór nad tym obszarem sprawują Lasy Miejskie – Warszawa.
Budynek powstał w II połowie XIX w. i stanowi przykład dobrze zachowanej i nieprzekształconej architektury drewnianej związanej z gospodarką leśną. Obiekt przez blisko 130 lat był zamieszkały przez leśniczych, którzy sprawowali opiekę nad drzewostanem Lasu Kabackiego. W 1987 r. leśniczówka została wpisana do rejestru zabytków.
Leśniczówkę wzniesiono w konstrukcji zrębowej i przykryto dachem naczółkowym, czyli odmianą dachu dwuspadowego z dodatkowymi, trójkątnymi połaciami tzw. naczółkami, umieszczonymi w górnej części ścian szczytowych. Historycznie dach kryty był gontem, który w latach 60. wymieniono na eternit. Ściany zewnętrze budynku oszalowane są poziomymi deskami, z dekoracyjnym opracowaniem węgłów. Ściany wewnętrzne (cześć konstrukcji drewnianej, z murowanymi ścianami ogniowymi) zostały otynkowane. Obiekt zachował w dużej części oryginalną konstrukcję, układ i wyposażenie, takie jak: drzwi z kutymi zawiasami, klamkami i oryginalnymi mechanizmami, okna, piece grzewcze i piec kuchenny oraz drewniane posadzki. W budynku znajdują się także oryginalne tynki wapienne kładzione na trzcinie. Powierzchnia użytkowa parteru to ok. 130 mkw., dostępna powierzchnia poddasza to kolejne 75 mkw.
Prace związane z modernizacją leśniczówki w Lesie Kabackimzaończyły się w lipcu 2022 r. Zabytkowy budynek został gruntownie odnowiony, a teren wokół niego na nowo się zazielenił. Podczas prac odkryto oryginalne polichromie, które zostały zabezpieczone i przejdą wkrótce renowację. Odrestaurowane zdobienia będzie można podziwiać zajęć i spotkań prowadzonych przez Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej Lasów Miejskich – Warszawa.
W budynku zachowała się część oryginalnej konstrukcji, układ pomieszczeń oraz ich wyposażenie, takie jak: drzwi z kutymi zawiasami, klamkami i oryginalnymi mechanizmami, okna, piece grzewcze i piec kuchenny. Do dawnej świetności wróciła także drewniana podłoga, która nadaje wnętrzu wyjątkowości. Prace objęły m.in. zabezpieczenie budynku, jego odgrzybienie oraz usunięcie zagrożeń biologicznych. Rozebrana została murowana dobudówka. Część belek drewnianych, z których zbudowane były ściany, wymagała wymiany na nowe. Wzmocniona została także konstrukcja dachu, na którym pojawiło się pokrycie z gontu modrzewiowego. Tego typu dach przykrywał budynek do 1967 r., kiedy to gont zastąpiony został eternitem. Na strychu ponownie ułożono polepę.W leśniczówce zainstalowane zostały także instalacje: sanitarna, elektryczna i teletechniczna. Zmiany zaszły również na zewnątrz budynku. Na odnowioną elewację wróciły detale architektoniczne, takie jak ozdobne narożniki drewniane oraz ościeżnice i drzwi zewnętrzne z rozbudowanym fryzem. Stolarce przywrócono pierwotną kolorystykę. Teren otaczający leśniczówkę został na nowo ogrodzony i wzbogacony o dodatkową zieleń.
W trakcie prac remontowych we wnętrzach leśniczówki natrafiono na oryginalne wymalowania ścian i sufitów. Na elementach drewnianej konstrukcji budynku tj. ścianach, belkach oraz na tynku kładzionym na trzcinie odkryto geometryczną dekorację malarską, w postaci kolorowych pasów i linii różnej grubości z dominacją czerwieni i błękitów. W jednym z pomieszczeń na suficie znajduje się dekoracja malarska w formie rozety, składającej się z kolorowych okręgów różnej grubości. Z uwagi na konieczność wymiany drewnianej konstrukcji budynku nie było możliwości zachować całej dekoracji malarskiej. Natomiast fragmenty, które udało się uratować zostaną odrestaurowane i wyeksponowane w formie tzw. świadków, czyli zabezpieczone będą fragmenty oryginałów. Reszta polichromii zostanie wiernie odtworzona. Nad przebiegiem tych prac, tak jak dotychczas nad remontem leśniczówki, czuwać będzie Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków. Nie będzie to zresztą jedyny przykład zachowania oryginalnych elementów. Po konserwacji do leśniczówki wrócą również zabytkowe meble.
Fot: Miasto Stołeczne Warszawa. Ewelina Lach